به کارگیری تئاتر فرصتی را ایجاد می نماید تا افراد با قرارگیری در موقعیت مشابه غیر واقعی، فرصت یادگیری نحوه پاسخ دهی را داشته باشند.
همان طور که در مطلب قبلی اشاره شد، با استفاده از داستان های اجتماعی، به کودکان فرصتی داده می شود تا خود را در موقعیتی متصور شوند و پاسخ ها و واکنش های خود را به آن موقعیت نشان دهند.
در این راستا برآنیم تا شما را با مدل های گوناگون خلق داستان های اجتماعی (برای کودکان با اختلال طیف اتیسم) آشنا سازیم :
1. تصمیم گیری پیرامون موضوع داستان: والدین یا مراقبین می بایست در رابطه با موضوع داستان تصمیم گیری نمایند. موضوع می تواند کلی باشد مانند : مسواک زدن، شستن دست، حمام کردن و یا موضوع خاص مانند : ملاقات دکتر برای چکاپ های پزشکی.
2- ویژگی های شخصیت اصلی داستان را بر اساس ویژگی های فرزند اتیسم خود ترسیم نمایید: تلاش نمایید تا داستان انعکاسی از فرزند و خانواده شما باشد. در این راستا ویژگی های ظاهری، جنسیت، علایق و مهارت های شخصیت اصلی داستان را می توانید براساس ویژگی های فرزندتان عنوان کنید.
3- داستان های اجتماعی را با رفتارهای مثبت همراه سازید: همیشه به گونه ای داستانتان را خلق کنید که کودکتان آن را با رفتارهای مثبت همراه سازد. مانند : جنگیدن با هیجانات منفی و قبول موقعیت ها و خلاقیت های جدید.اطمینان حاصل کنید که شرایط، جو و تن صدای شخصیت های داستان همواره راحت، قابل درک، مثبت و همراه با بردباری می باشد.
4- برای هر نیاز ویژه، داستان های متفاوتی خلق کنید: شما می بایست هر داستان را برای نیاز های ویژه یک کودک بسط دهید. مثالی برای نیاز های ویژه می تواند بدین شرح باشد:چگونه می توان با همسالان و بزرگسالان ارتباط برقرار کرد، چگونه می توان دوستی ها و ارتباطات را گسترش داد و کارهای مناسب بعد از برخاستن از خواب، باشد.
5- زمانی که برای کودکتان داستان اجتماعی می گویید، خلق او را در نظر بگیرید: زمانی که برای گفتن داستان اجتماعی به کودکتان برنامه ریزی می کنید، باتوجه به زمان و مکان داستان اجتماعی، خلق کودکتان را در آن لحظه در نظر بگیرید. اطمینان حاصل نمایید که در طول داستان کودکتان سرزنده، آرام، با انرژی و به دور از علائم استرس می باشد.
6- قبل از آنکه درخواست رفتار خاصی را از کودکتان داشته باشید، در ان باره برای او داستان اجتماعی بگویید: پیش از آنکه کودکتان در موقعیت اجتماعی مد نظرتان قرار گیرد، در خصوص رفتار مدنظرتان برای او داستان اجتماعی بگویید. گفتن داستان اجتماعی باعث می شود تا کودک اتفاقات داخل داستان را به خاطر سپارد و بر اساس فعالیت های شخصیت داستان رفتار نماید.
7- از کودکتان بخواهید تا او نیز داستان خودش را بگوید: پس از مدتی می بایست از کودکتان بخواهید تا او نیز داستان خود را بگوید. این روش موثری است تا دریابید که کودکتان روزانه چه چیزهایی را تجربه می کند و یا چه کارهایی را دوست دارد انجام دهد. شما باید نسبت به داستان هایی که فرزندتان می گوید بسیار حساس باشید تا بلافاصله هر مشکلی را که او در حال تجربه کردن می باشد، شناسایی و رفع نمایید.
بنابراین داستان های اجتماعی می توانند ابزار مناسبی برای اموزش به کودکان اتیسم باشند تا با خیلی از موقعیت های روزانه شان مواجه شوند؛ به یاد داشته باشید، به منظور افزایش اثربخشی داستان های اجتماعی می بایست رفتار یک کودک اتیسم را مشاهده نمایید.
با تمرین، یک کودک با اختلال طیف اتیسم قادر خواهد بود تا با استفاده از داستان های اجتماعی با هیجانات منفی خود روبرو گردد و شرایط جدید را پذیرا باشد.
از جمله فواید گفتن داستان های اجتماعی برای کودکان با اختلال طیف اتیسم می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
* داستان های اجتماعی به کودکان اتیستم کمک می نماید تا مراقبت فردی و مهارت های اجتماعی را بیاموزند.
* موجب می گردد تا کودکان با نیازهای ویژه رفتار خود را درک نمایند و متوجه شوند چرا بعضی افراد به گونه ای خاص رفتار می نمایند.
* این کودکان هیجانات مختلف مانند : خشم، ناراحتی و شادی را درک می کنند.
* موجب می گردد تا با تغییرات روزمره زندگی خود کنار بیایند و در صورت قرار گرفتن در موقعیت های استرس زا با آن مقابله نمایند.
* بوسیله داستان های اجتماعی می توان بازخوردی مثبت به کودکان داده و آن ها را در راستای تقویت نقاط قوتشان، تشویق نماییم.
* این داستان ها رفتار مناسب یا صحیح در کودکان با اختلال اتیسم را، تقویت می کند.
* ابزار مناسبی به منزله آموزش چگونگی ایجاد و حفظ دوستی و همچنین پیوستن به فعالیت های گروهی، می باشد.
منبع: موسسه خیریه دوست اتیسم
