سالمندی یکی از مراحل طبیعی زندگی است که ویژگیهای خاص خودش را دارد و میتواند با کاهش توانایی ذهنی و بدنی همراه باشد. ابتلا به بیماری های مزمن و حاد، مصرف همزمان چند دارو و احتمال تداخل های دارویی، بازنشستگی، از دست دادن شغل مناسب، کاهش منابع مالی و منزلت اجتماعی و از دست دادن دوستان همه عوامل استرس زایی برای سالمندان هستند که میتواند آن ها را با مشکلات روانی و بیماری های روانپزشکی روبرو کند.
با توجه به مطالعات انجام شده حدود ۲۵ درصد سالمندان دارای علایم بارز بیماری های روان پزشکی هستند. گرایش روان پزشکی سالمندان در سال ۱۹۹۱، توسط بورد روانپزشکی و نورولوژی آمریکا در مقطع فوق تخصص ارائه شد.
اگر درگیر احساسات افراطی شده اید یا احساسات شما دلیل خاصی ندارد یا مطمئن نیستید که چه احساسی دارید و چه چیزی را تجربه می کنید و فقط می دانید که مانند قبل حالتان خوب نیست و از شرایط فعلی رضایت ندارید بهتر است مراجعه به روانپزشک را در نظر بگیرید.
تعریف روانپزشکی سالمندان
گرایش روان پزشکی سالمندان، رشته ای است که مشکلات روانی سالمندان را بررسی و درمان می کند. افراد سالمند ممکن است درگیر اختلالات روانی مرتبط با سن از جمله زوال عقل شوند یا مشکلاتی دیگر از جمله افسردگی، اضطراب، اختلال دو قطبی یا اسکیزوفرنی را تجربه کنند. با این که سالمندان ممکن است به همان اختلالات روانی جوانان مبتلا شوند ولی تفاوت هایی اساسی در این بین وجو دارد که روان پزشک سالمندان باید برای درمان آن ها را در نظر بگیرد.
سالمندان به احتمال زیاد نمیتوانند برای درمان سلامت روان خود نقشی فعال داشته باشند و حتی ممکن است به میزان حمایت و کمک متفاوتی از اطرافیان نیاز داشته باشند و به همین دلیل ممکن است به افراد دیگری که در روند درمان اختلالات روانی تجربه دارند، نیاز داشته باشند.
درمان روان پزشکی برای سالمندان باید با توجه به میزان سلامت روان، نیازهای جسمی، احساسی و اجتماعی آنها باشد. روان پزشک سالمندان باید تمام جوانب بالا را برای درمان در نظر بگیرد و به سایر اعضای خانواده آموزش های لازم برای حمایت از سالمند در مدیریت موقعیت های پیچیده احساسی را بدهد.
دلایل مراجعه به روانپزشک سالمندان
مراجعه به روان پزشک سالمندان می تواند دلایل بسیار مختلفی داشته باشد، عواملی که سالمندان را به سمت روان پزشک سوق می دهد گاهی میتواند ناشی از بیماری های جسمی باشد از جمله : سکته مغزی ، درد مزمن، پارکینسون، دیابت و غیره. ممکن است سالمند دچار مشکل ابراز احساسات یا عقب ماندگی ذهنی در اثر اختلالات سلامت روانی شود یا این که از اختلال حافظه رنج ببرد. اگر درگیر احساسات شدید هستید یا هیچ گونه احساسی ندارید مثلا احساس شادی یا غم شدید، عصبانیت شدید و غیره، یا حتی اگر درگیر نوسانات خلقی هستید، بهتر است به روان پزشک سالمندان مراجعه کنید.
متداول ترین اختلالات روان پزشکی سالمندان عبارتند از:
- افسردگی
- اختلال شناختی
- ترس و فوبیا
- سومصرف مواد مخدر
- زوال عقل (دلیریوم و دمانس)
اغلب اختلالات روان پزشکی در سالمندان قابل پیشگیری هستند و در صورت تشخیص به موقع قابل درمان و کاهش خواهد بود به خصوص زوال عقل در صورت تشخیص سریع و درمان به موقع میتواند روند کاهشی پیدا کند ولی با گذشت زمان وعدم درمان به موقع غیر قابل بازگشت و دائمی خواهد شد و سالمند نیاز به بستری پیدا خواهد کرد.
روانپزشکی سالمندان برای اختلال فراموشی
تشخیص به موقع اختلال فراموشی با مراجعه به روان پزشک سالمندان میتواند باعث کند شدن روند فراموشی و در برخی موارد درمان مشکل باشد. اختلال فراموشی و نسیان معمولا در افراد بالای ۶۵ سال دیده می شود، پیشرونده و برگشت ناپذیر است و روی عقل سالمند تاثیر مستقیم می گذارد و با افزایش سن احتمال بروز آن افزایش پیدا میکند به طوری که ۲۰ درصد سالمندان بالای ۸۰ سال به آن مبتلا هستند.
مهم ترین عوامل بروز اختلال فراموشی در سالمندان صدمات مغزی، تومور مغزی، ایدز، زیاده روی در مصرف نوشیدنی های الکلی، مصرف برخی داروها، عفونت، بیماریهای مزمن ریوی و التهابی. به طور کلی می توان گفت که ۱۵ درصد سالمندان به اختلال افسردگی دچار می شوند.
افزایش سن به تنهایی باعث افسردگی نمی شود ولی سالمندانی که به یکباره درگیر بیماری های جسمی و تنهایی و دوری از اجتماع می شوند به راحتی در معرض افسردگی قرار می گیرند و قبل از تشدید افسردگی باید از خدمات روانپزشک سالمندان برای بهبود شرایط استفاده کنند.
مهم ترین علایم افسردگی در سالمندان عبارت است از :
پایین آمدن سطح انرژی و تمرکز
به هم خوردن ریتم خواب
پایین آمدن وزن و اشتها
سایر علایم مزمن بدنی مثل سرگیجه
منبع: ایرنا
