در میان افراد مسن افسردگی سالمندی بیماری شایعی است اما باید توجه داشت که به معنای طبیعی بودن آن نیست. افسردگی در آمریکا ۶ میلیون نفر از افراد بالاتر از ۶۵ سال را درگیر می کند اما فقط ۱۰ درصد آن ها افسردگی را درمان می کنند. احتمالا به دلیل علائم متفاوت، این بیماری در بسیاری از سالمندان شناخته نشده است و با اثرات دارویی و بیماری های متعدد فرد اشتباه گرفته می شود.
ارتباط بی خوابی و افسردگی سالمندان
بی خوابی معمولا یکی از علائم افسردگی است. همچنین مطالعات نشان می دهد بی خوابی می تواند عاملی برای شروع افسردگی سالمندان باشد. گاهی اوقات متخصصان توصیه می کنند برای درمان بی خوابی از داروهای خواب آور و آرام بخش بنزودیازپین ها (مثل کلونوفیل یا زاناکس) یا دوری کنند یا مصرف آن را به حداقل برسانند زیرا عدم هوشیاری باعث ضعیف شدن تنفس شده و همچنین احتمال زمین خوردن را بالا می برد.
عوامل خطر برای افسردگی از سالمندان چیست؟
عواملی که خطر افسردگی سالمندی را افزایش می دهند عبارتند از:
زن بودن
مجرد بودن به هردلیلی از جمله ازدواج نکردن یا بیوه شدن یا طلاق گرفتن
نداشتن شبکه اجتماعی حمایتی مثل دوستان و خانواده و هم سن و سالان
زندگی پر استرس
بیماری ها و شرایط جسمی مثل سکته، فشار خون بالا، مشکلات قلبی، دیابت، سرطان، زوال عقل و دردهای مزمن احتمال افسردگی را بیشتر می کنند. علاوه بر این مسائل دیگری در افراد مسن دیده می شود.
داروهای خاص یا ترکیبی از داروها
آسیب های بدنی (مثل قطع عضو، جراحی برای درمان سرطان و حمله قلبی)
سابقه خانوادگی (اختلال افسردگی شدید)
ترس از مرگ
تنها زندگی کردن و انزوای اجتماعی
تجربه ناموفق خودکشی
دردهای مزمن یا شدید
داشتن سابقه افسردگی
فوت عزیزان
سوء مصرف مواد مخدر
بیماری های خاص
اسکن مغزی در افرادی که اولین افسردگی را در سنین پیری تجربه می کنند، معمولا نقاطی از مغز را نشان می دهد که جریان خون کافی دریافت نمی کنند که به نظر می رسد ناشی از سالها فشار خون بالا باشد. تغییرات شیمیایی در مغز نیز احتمال افسردگی را بالا می برد.
چه روش های درمانی برای افسردگی سالمندان وجود دارد؟
چندین گزینه برای درمان افسردگی در دسترس است. از جمله: دارو درمانی، روان درمانی یا مشاوره و درمان با الکتروشوک یا سایر روش های جدیدتر مثل تحریک مغز. باتوجه به علائم و شدت بیماری و همینطور صلاحدید پزشک متخصص درمان های ترکیبی یا یکی از آن ها تجویز می گردد.
داروهای ضد افسردگی چگونه افسردگی سالمندان را تسکین می دهند؟
مطالعات نشان می دهد داروهای افسردگی برای سالمندان ممکن است مفید باشند اما مثل بیمار های جوان موثر نباشد. همچنین خطر عوارض جانبی در سالمندان هم باید با دقت بررسی شود. به عنوان مثال، بعضی از داروهای ضد افسردگی قدیمی مانند آمی تریپتیلین و ایمی پرامین می توانند آرامش بخش باشند. اما ممکن است باعث سرگیجه و افت فشار خون ناگهانی گردد که منجر به سقوط و شکستگی خواهد شد.
علاوه بر این داروهای ضد افسردگی در سالمندان بایستی با دوزهای پایین شروع شود که در طولانی مدت اثرگذار خواهد بود. به طور کلی طول دوره دمان در افراد مسن طولانی تر خواهد بود.
آیا روان درمانی می تواند به درمان افسردگی سالمندان کمک کند؟
بیشتر افراد افسرده حمایت دوستان و خانواده و مشارکت در گروه های خودیاری و پشتیبانی را مفید می دانند. روان درمانی برای افرادی که ترجیح می دهند دارو نخورند یا علائمشان خفیف تا متوسط است و همچنین آن هایی که استرس های بزرگی را در زندگی (مثل از دست دادن خانواده و مشکلات سلامتی) را تحمل کرده اند، می تواند مفید باشد.
بسیاری از پزشکان روان درمانی به همراه داروهای ضد افسردگی را توصیه می کنند. همچنین ورزش های مناسب مانند یوگا در بهبود حال بیمار تاثیر بسزایی دارد.
چه زمانی الکتروشوک درمانی یا ETC استفاده می شود؟
ETC در درمان افسردگی سالمندی نقش مهمی دارد. هنگامی که بیماران مسن به دلیل عوارض جانبی یا تداخلات دارویی قادر به مصرف داروهای ضد افسردگی نیستند. یا زمانی که علائم افسردگی بسیار شدید بوده و با عملکردهای روزانه زندگی مثل استحمام و نظافت تداخل پیدا می کند. و همینطور وقتی که خطر خودکشی زیاد باشد، الکتروشوک درمانی یک درمان ایمن و موثر است.
چه مشکلاتی مانع درمان افسردگی می شود؟
افراد سالمند دوست ندارند از مشکلاتشان صحبت کنند در واقع عدم پذیرش افسردگی در سالمندان نسبت به جوانان بسیار بیشتر است. همچنین افراد مسن و خانواده هایشان ممکن است علائم افسردگی را با واکنش های طبیعی به فشارهای زندگی یا روند پیری اشتباه بگیرند.
همچنین ممکن است افراد مسن از مشکلات و افسردگی خود صحبتی نکنند زیرا به اشتباه معتقدند که امیدی به کمک نیست. این عوامل درمان مناسب را به تاخیر می اندازد.
علاوه بر این هزینه های درمان سد راه درمان می شود و همینطور مصرف داروهای بیماری های دیگر نیز تداخلات دارویی ایجاد می کند. اعتیاد به مصرف مواد مخدر و الکل نیز مانع درمان افسردگی یا بدتر شدن آن می شود. حوادث ناخوشایند زندگی از جمله مرگ عزیزان، فقر و انزوا بر روند درمان تاثیر منفی می گذارد.
منبع: مرکز مشاوره و خدمات پرستاری عاطفه
