زانو درد در سالمندان بیماری شایعی است که اکثر افراد مسن را درگیر خودش می کند. البته این مشکل در بین تمام افراد با سنین مختلف هم مشاهده می شود.
درد زانو ممکن است به دلیل پارگی رباط یا پارگی غضروف باشد. همچنین شرایط پزشکی از جمله آرتروز، نقرس و عفونت نیز می تواند باعث زانو درد شود.
خوشبختانه بسیاری از دردهای جزئی زانو به مراقبت و اقدامات پزشکی پاسخ مثبت می دهند. فیزیوتراپی و زانو بند نیز می توانند به تسکین درد زانو کمک کنند. در بعضی موارد نیز زانوی فرد ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشد.
علائم زانو درد در سالمندان
محل و شدت درد زانو با توجه به علت مشکل متفاوت است. علائم و نشانه هایی که گاهی ممکن است با درد زانو همراه باشند عبارتند از:
تورم و سفتی
قرمزی و گرمی هنگام لمس کردن
ضعف و سستی یا بی ثباتی
صدا دادن هنگام حرکت
ناتوانی در خم و راست کردن زانو
در صورت مشاهده موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:
تحمل وزن روی زانویتان را ندارید یا احساس ضعف و سستی در این ناحیه می کنید.
به طور مشخص متورم شده باشد.
قادر به کشیدن زانویتان نباشید و انعطاف لازم را نداشته باشد.
تغییر شکل واضحی در پا یا زانویتان مشاهده می کنید.
علاوه بر قرمزی، درد و تورم در ناحیه زانو احساس تب هم داشته باشید.
درد شدید در زانو داشته باشید که با آسیب همراه باشد.
علل درد زانو در سالمندان
درد زانو می تواند به دلیل آسیب دیدگی، مشکلات مکانیکی، انواع آرتروز و سایر مشکلات باشد.
صدمات
آسیب دیدگی زانو می تواند بر روی هریک از رباط ها، تاندون ها یا بورسیت ها که مفصل زانو را احاطه کرده اند، و همچنین استخوان ها، غضروف ها و رباط هایی که مفصل خود را تشکیل می دهند، تأثیر بگذارد.
شکستگی استخوان های زانو از جمله کشکک، می تواند در هنگام برخورد با وسیله نقلیه موتوری شکسته شود. افرادی که استخوان هایشان ضعیف شده و دچار پوکی استخوان هستند نیز ممکن است به راحتی استخوانشان شکسته شود.
پارگی مینیسک، مینیسک از غضروف های لاستیکی سخت و محکم تشکیل شده و به عنوان یک کمک فنر بین استخوان ساق و استخوان ران عمل می کند. پیچ خوردگی مفصل زانو ممکن است باعث پارگی مینیسک شود.
بورسیت زانو، بعضی از آسیب های زانو باعث التهاب در بورس ها می شود. کیسه های کوچک مایعی که اطراف مفصل قرار دارند و مانند بالش عمل می کنند و به کاهش اصطکاک بین استخوان ها، عضلات و بافت های اطراف مفصل کمک می کنند.
مشکلات مکانیکی
چند مورد از مشکلات مکانیکی که می توانند باعث درد زانو شوند عبارتند از:
سستی بدن یا خالی کردن زانو؛ گاهی آسیب دیدگی یا تحلیل رفتن استخوان یا غضروف می تواند باعث شکسته شدن قطعه ای از استخوان یا غضروف شده و در فضای مفصل شناور شود. در این صورت ممکن است هنگام حرکت مفصل زانو تداخل ایجاد کند، چیزی شبیه مداد است که در لولای در گیر می کند.
سندرم ایلیوتیبیال باند؛ یک تاندون بلند و پهن در سطح خارجی ران است. راه رفتن زیاد و طولانی با کفش نامناسب، دوچرخه سواری و دوندگی زیاد باعث التهاب و حساسیت در این ناحیه می شود.
دررفتگی کاسه زانو؛ این اتفاق زمانی رخ می دهد که استخوان مثلثی (کشکک) که قسمت جلوی زانو را پوشانده است از محل خود خارج شود، که معمولا به سمت خارج از زانو متمایل می شود. ممکن است کاسه زانو جابجا شود و شما دررفتگی را ببینید.
درد لگن یا پا؛ اگر در ناحیه لگن یا مفصل ران درد دارید بهتر است نحوه راه رفتنتان را تغییر دهید. اما این تغییر در راه رفتن ممکن است فشار بیشتری را بر روی مفصل زانویتان وارد کند. در برخی موارد، مشکلات در مفصل ران یا پا می تواند باعث درد زانو شود.
انواع آرتروز
بیش از ۱۰۰ نوع مختلف آرتروز وجود دارد. گونه هایی که به احتمال زیاد روی زانو تاثیر می گذارند عبارتند از:
آرتروز؛ این نوع آرتروز که آرتروز دژنراتیو نیز نامیده می شود متداول ترین نوع آرتروز است. این بیماری در اثر ساییدگی غضروف های زانو و در اثر بالا رفتن سن رخ می دهد.
روماتیسم مفصلی؛ آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که می تواند تقریبا هر مفصلی در بدن از جمله زانو را تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه روماتیسم یک بیماری مزمن است، اما شدت آن متغیر است و ممکن است بیاید و برود.
نقرس؛ ممکن است در ذهن اکثر ما بیماری نقرس تنها شصت پا را درگیر کند. ممکن است بلورهای اسید اوریک در مفصل زانو جمع شوند و موجب زانو درد در سالمندان گردند.
شبه نقرس یا Pseudogout ؛ این بیماری که اغلب با نقرس اشتباه گرفته می شود به دلیل بلورهای حاوی کلسیم است که در مایع مفصل ایجاد می شود. زانو ها شایعترین مفصلی هستند که تحت تاثیر قرار می گیرند.
آرتریت سپتیک یا عفونت مفصلی؛ زمانی که در اثر آسیب دیدگی، عوامل بیماری زا به طور مستقیم به مفصل نفوذ پیدا کنند عفونت مفصلی رخ می دهد.
بیشتر مواقع زانو ها را درگیر می کند و با تب همراه است و منجر به تورم و درد و قرمزی می شود.
آرتریت سپتیک می تواند آسیب زیادی به غضروف وارد کند؛ در صورت داشتن علائم هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید.
فاکتورهای خطر
برخی از فاکتورها می توانندخطر ابتلا به مشکلات زانو را افزایش دهند. از جمله:
اضافه وزن؛ چاقی یا اضافه وزن مشکلات زیادی را برای شما به وجود می آورد، حتی در حین انجام فعالیت های عادی و روزانه مثل پیاده روی و بالا و پایین رفتن از پله ها، اصطکاک در مفصل زانو را افزایش می دهد.
همچنین باعث تسریع در تجزیه غضروف مفصل شده و خطر بروز آرتروز را افزایش می دهد.
عدم انعطاف پذیری و قدرت عضله ها؛ کمبود قدرت و انعطاف پذیری می تواند خطر آسیب دیدگی زانو را افزایش دهد. عضلات قوی به ثبات و محافظت از مفاصل کمک می کنند و انعطاف پذیری عضلات می تواند به شما در حرکات راحت تر و کامل تر کمک کند.
ورزش یا مشاغل خاص؛ بعضی از ورزش ها فشار بیشتری را به زانوی شما وارد می کنند. برای نمونه اسکی و بسکتبال. از مشاغلی هم که با حرکات مکرر فشار زیادی به زانو وارد می کنند می توان از ساخت و ساز و کشاورزی نام برد.
آسیب و صدمات در گذشته؛ اگر زانو در گذشته صدمه دیده باشد احتمال آسیب و درد بیشتر خواهد شد.
عوارض
توجه داشته باشید که در همه مواقع درد زانو جدی نیست؛ اما بعضی از آسیب ها و شرایط پزشکی مانند آرتروز، در صورت عدم درمان می توانند منجر به افزایش درد، آسیب مفصل و ناتوانی گردند. حتی جراحت جزئی نیز در آینده احتمال دردهای زانو را بیشتر خواهد کرد.
جلوگیری از زانو درد در سالمندان
اگرچه جلوگیری از درد زانو امکان پذیر نیست، اما پیشنهادات زیر ممکن است به جلوگیری از آسیب و زوال زانو کمک کند.
وزنتان را نرمال نگه دارید
یکی از بهترین کارهایی که می توانید برای زانوهایتان انجام دهید کم کردن وزنتان است. هر یک کیلوگرم وزن اضافی فشار بیشتری را بر مفاصل وارد می کند و خطر آسیب و آرتروز را افزایش می دهد.
ورزش کنید
برای اینکه عضلات قوی و انعطاف پذیری داشته باشید ورزش کنید. بهتر است زیر نظر مربی کار کنید تا مطمئن شوید حرکات مناسب شماست و می تواند برایتان مفید باشد.
قوی شوید و انعطاف پذیر بمانید
از آنجا که ضعف عضلات دلیل اصلی آسیب دیدگی زانو است باید مانع ضعف آنها شوید. تمرین تعادل و ثبات به عضلات اطراف زانو کمک می کند تا به طور موثرتری باهم کار کنند.
از آن جا که عضلات تنگ در آسیب دیدگی زانو تاثیر گذار هستند، کشش عضلات بسیار مهم است. سعی کنید تمرینات انعطاف پذیری را در برنامه خود بگنجانید.
هوشمند ورزش کنید
اگر به آرتروز، درد مزمن زانو، یا جراحات مکرر مبتلا هستید، ممکن است لازم باشد روش ورزش کردنتان را تغییر دهید. ایروبیک و پیاده روی در آب و سایر فعالیت های کم فشار به شما کمک بسیاری خواهد کرد.
منبع: مرکز مشاوره و خدمات پرستاری عاطفه
